Wiesz, że dieta osoby z ileostomią niekoniecznie jest tak restrykcyjna jak mogłoby się wydawać? Po prostu trzeba zwracać uwagę na to jak reagujemy na dane potrawy. Wszystko powinno się też na spokojnie i nieśpiesznie przeżuwać, choć to akurat zalecenia dla wszystkich osób podczas jedzenia, również tych całkowicie zdrowych. Przecież podczas przeżuwania połykamy powietrze, stąd późniejsza czkawka czy inne dolegliwości gastryczne. Ale wróćmy do meritum, czyli diety
i ileostomii. Zatem bierzmy się za te zagadnienie.
Ty stomiku na pewno wiesz czym to jest, ale warto wyjaśnić to też osobie, która pierwszy raz spotyka się z takim określeniem. Może ktoś Ci bliski choruje na sprawy związane z jelitami i być może czeka go stomia? Jeśli tak i chcesz się dowiedzieć czegoś więcej to jesteś w dobrym miejscu i w dobrym czasie. Nikomu nie życzymy oczywiście konieczności ileostomi, ale trzeba pamiętać, że to zabieg, który może być niezbędny dla ratowania życia! I tak trzeba na to patrzeć. Pozytywnie, bo życie jest najważniejsze i trzeba o nie walczyć. W każdej sytuacji. Stomia czy ileostomia ratuje, nie kończy. Ileostomię stosuje się, gdy konieczne jest usunięcie odbytnicy i całego jelita grubego - bez zastosowania ileostomi taki układ pokarmowy nie mógłby pracować. Niestety, po takiej operacji nie ma się wpływu na działanie jelit... Dlatego pojawia się potrzeba używania specjalnych worków stomijnych. Ileostomia w skrócie to przetoka na jelicie cieńkim.
Zabieg ten spowodowany jest oczywiście chorobami, takimi jak: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rak jelita grubego, zrosty po operacjach, choroba Leśniowskiego-Crohna. Codzienność stomika to dbanie o siebie, w tym między innymi o dokładną pielęgnację sprzętu stomijnego i właśnie o dietę.
To zalecenie nie tylko dla człowieka całkiem zdrowego, ale i dla osoby z ileostomią. Zaleca się picie co najmniej 2 litrów płynów na dobę, ale w małych porcjach. Oczywiście chroni to nas przed odwodnieniem. Na to szczególnie narażeni są właśnie ileostomicy, gdyż nie posiadają oni jelita grubego, a to ono zazwyczaj przyjmuje wodę dla organizmu. Choć jelito cienkie dopiero przystosowuje się do wchłaniania wody to jednak nigdy nie będzie w tym tak dobre jak jelito grube, które ileostomik ma przecież usunięte. Prędzej czy później jelito cienkie powinno np. odzyskiwać płyny ze stolca. Zamiast do "ciała" dużo wypitej wody po prostu trafia do worka stomijnego...
Zaburzenia elektrolitowe mają konsekwencje dla całego organizmu. Jesteśmy wtedy osłabieni, znużeni, szybko się męczymy, a oprócz tego pojawić się może też biegunka i zaparcie. Jeśli czujesz się gorzej to warto zdecydować się na wsparcie tych procesów nawodnieniem dożylnym lub witaminami i suplementami elektrolitycznymi. Odradzam raczej picie napojów gazowanych, lepiej sięgać po niegazowaną wodę lub herbatę czy kawę. A alkohol? Nie jest zakazany, ale nie jest też wskazany. Proponujemy jednak odmawiać i nie namawiać, bo ten zawsze szkodzi zdrowiu w jakimś stopniu.
Podobnie jak z płynami, posiłki powinno się spożywać w małych porcjach i regularnie (po 5-6 na dobę). Wspominałem o tym by jeść spokojnie, bez pośpiechu, ale zwracać też trzeba uwagę na jakość żywności. Jedzenie ileostomika powinno być złożone ze świeżych produktów. Dla ograniczenia ryzyka infekcji lub zatrucia lepiej sięgać po rzeczy jak najmiej przetworzone i raczej pozbawione nasyconych kwasów tłuszczowych. Dużo jest tego w serach i w maśle. Co jeszcze? Odradzamy też słodycze, dżemy i ciasta, bo posiadają cukry proste, a to zwiększenie ryzyka otyłości i chorób serca.
Warto sięgać po chude mięso z kurczaka lub indyka, cielęcinę, królika oraz po ryby. Tłuszcze? Tu polecamy spożywanie oleju lnianego i rzepakowego albo oliwy z oliwek czy margaryn roślinnych. Ogólnie zaleca się różnorodne posiłki, szczególnie osobom tuż po operacji. Nie zapominaj o węglowodanach, które znajdziesz w chlebie, ryżu, ziemniakach, makaronie czy płatkach. Zbilansowana dieta to także warzywa i owoce, po nie sięgaj najlepiej codziennie. Jak widzisz zdrowo odżywiać się warto, a właściwie trzeba.
Pory jedzenia nie ograniczają ileostomika. Wspominaliśmy, że po prostu trzeba jeść regularnie, w małych ilościach i powoli. Ale dlaczego? To ze względu na prawidłową pracę ileostomii - jedząc szybko połykasz powietrze więc tworzysz w sobie za dużo gazów. Nie komplikuj więc procesu trawienia jedzeniem zbyt szybko i zbyt dużo naraz - staraj się też nie jeść w godzinach wieczornych, bo wtedy każdy organizm gorzej trawi. Rozmowa w trakcie jedzenia też sprzyja powstawaniu zbyt dużej ilości gazów (nie pij przez słomkę!).
Nie bój się urozmaicać swojej diety, monotonia nigdy nie wyszła nikomu na dobre (to co innego niż regularność posiłków). Jednak najważniejsze to obserwować swoje ciało by wiedzieć jak na coś reaguje twój żołądek. A nawet jeśli coś Ci "nie podchodzi" to możesz poczekać jakiś czas i spróbować znów, dopóki nie uznasz, że Twoje ciało postawiło ostateczny werdykt na NIE danym pokarmom.
Biegunka jest dość częstym problemem dotykającym osoby posiadające stomię jelita cienkiego (tuż po operacji, ale nie tylko). Dolegliwość tę można zauważyć, jeśli worek stomijny musisz wymieniać sobie częściej niż zazwyczaj (najczęściej to wtedy, gdy ilość wydalanej treści jelitowej przekracza litr na dobę). Co wtedy z dietą? Warto zdecydować się na jedzenie gotowanej marchwi, jabłek, chleba z pszenicy i nie do końca dojrzałych bananów - to tzw. dieta zapierająca z błonnikiem rozpuszczalnym.
Ileostomik cierpiący na biegunkę narażony jest na odwodnienie, więc powinien zwiększyć znacznie ilość spożywanych płynów (woda także, ale dobrym pomysłem jest też mocna herbata i sok z jagód). Warto odstawić produkty, które nasilają fermentację - czyli nie sięgamy po miód, omijamy zwykłe soki i nabiał. Powyższe produkty zawierają fruktozę i laktozę, a to nie pomaga. Na co jeszcze musi uważać ileostomik w kwesti jedzenia? Produkty takie jak kokos, seler, orzechy, chińszczyzna, surowe i suszone owoce lub pestki to niestety ryzyko mechanicznego zablokowanie stomii, ale... nie znaczy, że nie możesz ich wcale jeść, jeśli je spożywasz to też rób to powoli. Generalnie jednak ileostomik powinien unikać pokarmów ciężkostrawnych.
W tym aspekcie polecamy rezygnację z potraw wymagających pieczenia czy smażenia. Tłuszcz zawsze ciężko się trawi. Zamiast tego lepiej przerzucić się na gotować na parze, dusić lub po prostu gotować w wodzie. A jeśli już naprawdę chcesz coś piec to przyrządzaj takie potrawy w rękawie lub folii. A zupy? Jeśli je przyrządzasz to najlepiej sięgaj po wywar wyrzywny i chude mięso. Jak widać dieta z ileostomią nie musi wymagać aż tylu wyrzeczeń ile mogłoby się wydawać. Dbajcie o to co jecie, kiedy jecie i jak jecie, a będzie dobrze. Bo musi być dobrze!